•   مسئولان آمریکائی و اسرائیلی بر سر فوریت داشتن یا نداشتن توسل به گزینه نظامی اختلاف نظر دارند

«مقامات اسرائیلی مضمون «اتحاد ناگسستنی» را به عنوان شعار برای سفر باراک اوباما برگزیده اند. یک آرم که در آن پرچمهای اسرائیل و آمریکا و در زیر آن عبارت فوق به چشم می خورد، روی اسناد رسمی و نیز دیوارهای اورشلیم [بیت المقدس] نقش بسته است. مارک رگو، سخنگوی نخست وزیر بنیامین نتانیاهو، روز سه شنبه 19 مارس در آستانه ورود رئیس کاخ سفید تأکید کرد که همه گونه تلاش به عمل آمده تا این  دیدار «موفقیت آمیز بوده روابط بسیار ویژه بین اسرائیل و ایالات متحده را به نمایش بگذارد».
اما مضمون اصلی حاکم بر سفر رئیس جمهور آمریکا ایران و برنامه تسلیحاتی  اتمی آن است و فراتر از «تب اوبامانیا» که از چند روز پیش ظاهر شده، تفاهم و توافق بین دو دولت بر سر این مسأله هنوز باید به ثبوت برسد. اینکه به نظر می رسد مواضع دو طرف فاصله داشته باشد بر سر واقعیت تهدید نیست، بلکه بر قریب الوقوع بودن یا نبودن آن متمرکز است. باراک اوباما در مصاحبه اخیر خود با تلویزیون اسرائیل اظهار داشت «کمی بیش از یک سال یا چیزی در این حدود لازم است تا ایران به مرحله تولید یک بمب اتمی برسد».
رئیس قوه مجریه آمریکا همچنین گفت که پیامش خطاب به بنیامین نتانیاهو تغییری نکرده است : یک راه حل دیپلماتیک «با دوامتر و پایدارتر» خواهد بود، در غیر این صورت «من همچنان تمام گزینه ها را روی میز نگاه خواهم داشت» و باز با تأکید افزود : «تمام گزینه ها روی میز است. تمام گزینه ها روی میز باقی می ماند و ایالات متحده البته توانمندیهای قابل توجهی در اختیار دارد». مسئولان اسرائیلی پیام مزبور را این طور درک کرده اند که اشاره پرزیدنت اوباما به حمله نظامی محتمل آمریکا به منظور منهدم ساختن سایتهای اصلی برنامه اتمی ایران بوده است. آیا همین کافی است تا اسرائیل را از به دست گرفتن ابتکار در این زمینه باز دارد؟ بهیچوجه معلوم نیست.
آقای نتانیاهو در اواخر ماه سپتامبر در نیویورک اظهار داشته بود که تهران «پیش از بهار آینده یا حداکثر تا تابستان» به آنچه که اسرائیل خط قرمز خود می داند نخواهد رسید. این موضع یک مهلت کمابیش پنج ماهه باقی می گذارد که بسیار کوتاه تر از مهلت زمانی است که آقای اوباما عنوان کرده است. با این حال مسئولان اسرائیلی از تحول موضع آمریکا خشنودند زیرا مشاهده می کنند که برای نخستین بار آقای اوباما نیز تعبیر «خط قرمز» را برای توصیف تولید سلاح اتمی از سوی ایران به کار برده است.
و اما در سپتامیر 2012، کاخ سفید اصرار ورزیده بود که «نه ضرب الاجلی می شناسد و نه خط قرمزی». علاوه بر این، رئیس جمهور آمریکا اکنون به «توان هسته ای» ایران اشاره می کند و نه صرفا «تولید بمب اتمی». اسرائیل که همواره بر برداشت اول اصرار داشته (زیرا امکان یک حمله پیشگیرانه را می دهد)، در این اظهارات تحول مشخص موضع واشینگتن را می بیند. آموس یادلین، مدیر انستیتوی مطالعات امنیت ملی تل آویو، نیز همین احساس را دارد.
این ژنرال که در سمت معاون ستاد نیروی هوائی خدمت  کرده و در حمله هوائی اسرائیل به سایت اتمی اوسیراک عراق در سال 1981 شرکت داشته، روز سه شنبه در پاسخ به پرسشی از لوموند اظهار داشت که تعریف و تبیین این خط قرمز کلید اصلی مسأله است و با تأکید می گوید : «من فکر می کنم که دو طرف می توانند درباره این تعریف به توافق برسند. اما اگر چنین نشود و چنانچه قرار باشد اسرائیل بگذارد آنچه را که برای خود پنجره ای برای اقدام  می داند، بگذرد، در این صورت باید ببیند که آیا می تواند به رئیس جمهور آمریکا در مورد توسل به قهر در آینده اعتماد کند یا خیر. دو داو اصلی سفر آقای اوباما همین دو نکته است : اعتماد و تعریف مشترک از خط قرمز».
در کدام لحظه باید وارد عمل شد؟ مارک رگو روز سه شنبه اظهار عقیده کرد که دشوار بتوان کمترین نتیجه و ثمره ای از اقدامات دیپلماتیک گروه 1+5 مشاهده کرد جز اینکه «ایران توانسته برای ادامه برنامه اتمی خود وقت  بخرد». تحلیل آموس یادلین هم تفاوتی با این نظر ندارد : «در اینکه تحریمها برای مردم ایران دردناک است تردیدی نیست. اما آیا به حد کافی دردناک و کارساز است یا خیر؟ تا به حال تحریمها هیچ تأثیری در راستای تغییر عزم ایران به ادامه برنامه اتمی آن نداشته است. پس باید آنها را کارآتر ساخت».
با این حال کارشناسان گروه «1+5» معتقدند که اقداماتشان به بار خواهد نشست. یکی از آنان که اخیرا برای چند روزی جهت رایزنی درباره مسأله ایران به اورشلیم آمده بر بالا رفتن سریع تأثیر تحریمها تأکید می کند : «ما تحریمها را از هیجده ماه پیش ده برابر کرده ایم. این تحریمها معادل 49 میلیارد دلار – 38 میلیارد یورو -  یعنی چیزی حدود 8% تولید ناخالص داخلی ایران را بلعیده اند». او می افزاید که اسرائیلیها از پایه دار بودن این اقدامات آگاه و به آن معتقدند، و ایرانیها «می دانند که یک تهدید نظامی واقعی وجود دارد».
اما به نظر نمی رسد اسرائیلیها در خوش بینی این کارمند بلند پایه سهیم  باشند، بخصوص که هم او اذعان دارد که به رغم دیپلماسی تحریم، «هیچ نشانه ای حاکی از اینکه ایرانیها واقعا طالب مذاکره باشند دیده نمی شود». و اما زمان زیادی برای مانوور باقی نمانده : آموس یادلین بر این باور است که به رغم نزدیک شدن به واشینگتن، بنیامین نتانیاهو امروز برای انتخاب گزینه نظامی در موضع بهتری است تا شش ماه پیش. به گفته او، «انتخابات آمریکا برگزار شده، تحریمها به نظر نمی رسد کارآئی مورد نظر را داشته باشد و مذاکره با ایرانیها به جائی راه نبرده و نمی برد. پس نخست وزیر برای دست به اقدام زدن استدلالات قابل قبولتری از گذشته دارد». او با این حال اذعان می کند که محتمل است درنگ و اکراه فرماندهان نظامی در قبال یک گزینه نظامی همچنان قوی باقی بماند و یادآور می شود که وزیر جدید دفاع، موشه یعلون، اهمیت زیادی برای موضع آمریکائیها قائل است. »
21مارس 2013(1فروردین1392)