کمتر از یک ماه بعد، در روز 14آذر، سرلشکر زاهدی، رئیس دولت کودتا، تجدید رابطه با انگلستان را، که در دوره نخست وزیری دکتر مصدق قطع شده بود، رسماٌ اعلام کرد. با اعلام این خبر، تظاهرات پراکنده یی در بازار و دانشگاه تهران پاگرفت که شماری از تظاهرکنندگان دستگیر و زندانی شدند.
روز 16 آذر 32، در آستانه ورود نیکسون، نیروهای نظامی دولت کودتا، دانشگاه تهران را به محاصره درآوردند و از هرگونه حرکت دانشجویی جلوگیری کردند. رئیس دانشگاه تهران تعطیلی دانشگاه را اعلام کرد و در پی آن، نیروهای گارد شاهنشاهی، به بهانه دستگیری دو دانشجوی معترض، به یکی از کلاسهای درس دانشکده فنی دانشگاه تهران، یورش بردند و چند تن را دستگیر کردند. با دستگیری آنها اعتراضها آغاز شد.
نیروهای مهاجم در طبقه اول ساختمان دانشکده فنی بر روی دانشجویان معترض آتش گشودند و سه تن از آنان را، به نامهای احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت رضوی و مصطفی بزرگ نیا، به خاک و خون افکندند و شماری را زخمی و صدها تن را دستگیر کردند. کودتاگران با کشتار وحشیانه دانشجویان بی دفاع، فرش خون در زیر پای نیکسون گستردند. فردای آن روز نیکسون به تهران وارد شد و در دانشگاه تهران مورد استقبال قرار گرفت و به او دکترای افتخاری رشته حقوق را اعطا کردند.
از آن سال به بعد، هر ساله در روز 16آذر، دانشجویان به یاد این «سه آذر اهورایی»، علیه قاتلان و حامیان برونمرزی آنها، و استبداد سیاهی که بر جامعه گسترده ان، فریاد کوبنده اعتراض خود را بلند می کنند و بیم و باکی هم از پرداخت بهایی که این فریاد دادخواهی می طلبد، ندارند.
در تظاهرات 16 آذر 1357 بود که خروش فریاد دهها هزار دانشجو در سراسر ایران، علیه دیکتاتوری دست نشانده شاه به آسمان رفت و آن روز «روز دانشجو» و یکی از خیابانهای کنار دانشگاه تهران، خیابان «16آذر» و دانشگاه «سنگر آزادی» نامیده شد.
از 16 آذر 57 تا 16 آذر 76 (اولین 16آذر دوره ریاست جمهوری خاتمی، شعارهای خیزشهای این روز، به طور عمده، علیه آمریکا و دخالتهای تجاوزطلبانه آن بود. از آن پس، شعارهای جنبش دانشجویی در این روز، رنگ ضد دیکتاتوری و ضد ارتجاعی به خود گرفت و به موازات نزدیک شدن خاتمی به دربار ولایت خامنه ای، این گونه شعارها پررنگ تر هم شد. به طوری که در تظاهرات دانشجویی 16آذر 83، یعنی کمتر از 6ماه به پایان دوره ریاست جمهوری خاتمی، کار به جایی رسید که دانشجویان در سالن سخنرانی او، فریاد اعتراض بلندکردند و اجازه سخنرانی به او ندادند و خشم عمود خیمه «اصلاحات» را آن چنان برانگیختند که با فریاد خطاب به دانشجویان گفت: «کاری نکنید که بگویم شما را از سالن بیرون کنند».
در 16آذر 85، در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، وزارت علوم اجازه برپایی تظاهرات را به دانشجویان متقاضی نداد، اما دانشجویان به رَغم مخالفت وزارت علوم دولت احمدی نژاد، تظاهرات هرساله را با شعار «دانشگاه زنده است» برگزارکردند.
در سال 86 کشمکش تشکّلهای دانشجویی با وزارت علوم شدیدتر شد و در مراسم 16آذر آن سال، که بدون اجازه وزارت علوم برگزارشد، دهها تن از فعّالان سیاسی جنبش دانشجویی دستگیر و زندانی شدند.
در سراسر دو دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد در، به همین پاشنه می چرخید و جنبش دانشجویی که شعارش «آزادی» بود و «مرگ بر اصل ولایت فقیه» با شدیدترین و خشن ترین برخوردهای پلیسی روبه رو بود. امّا دانشگاه از خیزش وانماند و فریادخواه همه جانهای شیفته یی بود که سر بر آستان آزادی نهاده بودند و اوج آن نیز در خیزشهای دلیرانه دانشجویان و مردم به پاخاسته ایران در روز 16آذر1388 بود که تب لرزه مرگ را بر اندام رژیم رو به مرگ افکنده بود. از زبان یکی از همراهان نزدیک گماشته ولی فقیه بشنویم.
بختیاری، وزیر دادگستری دولت احمدی نژاد درباره خیزشهای میلیونی مردم سراسر ایران از فردای انتخابات ریاست جمهوری رژیم، ازجمله قیام روز 16 آذر1388 گفت: «همه فکر می کردند، انقلاب تمام شده است... در روز ۱۳ آبان عکس مقام معظّم رهبری را زیرپا لگد کردند... در ۱۶ آذر ۸۸ فتنه گران کاری کردند که برای کسی جای ابهام نماند. در واقع آنها چهره امام...را آتش زدند و زیر پا عکس رهبری را لگد کرده و با شعار، اهانت خود را به اصل ولایت فقیه (= اشاره به شعار «مرگ بر اصل ولایت فقیه») اعلام کردند... در واقع در روز جهانی قدس، افرادی حرمت را شکستند. آنها شعار "نه غربی، نه شرقی، جمهوری ایرانی" را می دادند..در حقیقت پشت پرده بسیار مسائل مهم و تلخی بود».
در سالهای بعد از 88، جنبش دانشجویی در روز 16 آذر هر سال با موانع و راهبندهای بسیار روبه رو بود و در این دو سال اخیر نیز مهار هر گونه فعالیتی در این روز در دست گماشتگان ولی فقیه و دولت قرارگرفت و 16آذر سال پیش (1392) که دوران رونق کار «نرمش قهرمانانه» بود، تمام سخنرانان حکومتی در دانشگاهها از صدر تا ذیل سخنانشان درباره فراز و فرودهای مذاکرات اتمی بود و سخنرانان نیز به طور عمده از دست اندرکاران اتمی بودند و امسال که همه ترفندهای شیّادانه آخوندی با تمام نرمشهای مافوق تصوّر کدخدای اصلی دنیا نسبت به ولی فقیه مفلوک رژیم، نتوانسته بود، بند سفت تحریمها را، به نحو دلخواه سران رژیم شل کند، صحنه گردانان رژیم و دست اندرکاران نمایش سراسری روز جمعه دل پیچه «استکبارستیزی» گرفته و روضه های حُزن آلود درباره بیوفایی و پیمان شکنی حریف غربی سرداده اند.
مروری بر خبرهای 16آذر پارسال و امسال، خود، گویاست.
16 آذر «اتمی»
خبرگزاری سپاه پاسداران (مهر) روز 15اذر 92 اعلام کرد: «سیاسیّون در آستانه "روز دانشجو" به کدام دانشگاهها می روند؟ ـ "توافق ژنو" در مناظره های دانشجویی».
با این که بیشتر سخنرانیها و مناظره هایی که در پای این عنوان لیست بندی کرده بود، در روز 16 آذر برگزار می شد، امّا به جای «روز دانشجو»، از «هفته دانشجو» نام برد و در تمام سخنرانیها و مناظره هایی که در دانشگاهها و دانشکده های مختلف اعلام کرده بود، چیزی که اصلاٌ نشانی از آن نبود، جنبش 60ساله دانشجویی بود. بیشتر سخنرانان از منتخبان خامنه ای بودند و چند نفری هم که از باند مقابل انتخاب شده بودند، بارها تعهّدشان را به حفظ تمامیّت رژیم ولایت فقیه اعلام کرده بودند،
این شما و این خلاصه لیست برنامه «روز تاریخی 16آذر» که «خبرگزاری مهر» منتشر کرده بود:
ـ شنبه 16آذر: «سخنرانی دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور، در دانشگاه شهید بهشتی».
ـ در همین روز، «بسیج دانشجویی»، برنامه «خیبر زنده است» را در «تالار دانشکده فنی دانشگاه تهران» (همان دانشکده یی که در آن «سه آذر اهورایی» در 16آذر 32، به تیر مأموران جنایت پیشه دولت کودتا جان باختند)، برگزار می کند و سخنرانان این برنامه عبارتند از: محمد باقر قالیباف، شهردار تهران ـ سعید جلیلی و محمد صفّار هرندی، از اعضای «تشخیص مصلحت نظام».
ـ «بسیج دانشجویی» دانشگاه خواجه نصیر برنامه یی را اجرا می کند با عنوان «کرسی آزاداندیشی» که در آن «دکتر عباس سلیمی نمین، مدیر مرکز مطالعات و تدوین تاریخ معاصر» سخنرانی می کند.
ـ برنامه «انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر»، زیر عنوان «رسالت جنبش دانشجویی و آینده آن»، به صورت «مناظره» میان «سیدعباس نبوی، استاد حوزه و دانشگاه» و صادق زیباکلام ـ استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران.
ـ برنامه «انجمن اسلامی دانشجویان مستقل»، در دانشگاه صنعتی شریف زیر عنوان «جنبش دانشجویی: 60سال مرگ بر آمریکا»، که در آن حسین شریعتمداری، سردبیر کیهان سخنرانی می کند.
ـ سخنرانی دکتر روانچی، عضو تیم مذاکره کننده ژنو، در تالار شیخ مفید دانشگاه قم، در روز 16آذر.
ـ برنامه «بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا»، زیر عنوان «دانشجوی عاشورایی»، با سخنرانی حجت الاسلام پناهیان، روز 16آذر.
ـ برنامه «بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد». مناظره بین مصطفی کواکبیان، نماینده پیشین مجلس و بذرپاش، نماینده کنونی مجلس در زمینه «حقیقت خط امام در عرصه سیاست خارجی» در دانشکده علوم دانشگاه مشهد در روز 16آذر.
ـ برنامه «بسیج دانشجویی دانشگاه امام حسین» در روز16آذر که در آن حسن عباسی، پیرامون «نقش دانشجو در دکترین پاسداری از انقلاب اسلامی» سخنرانی می کند.
ـ مناظره محمدحسین ابیانه، سفیر سابق رژیم در مکزیک با داریوش قنبری، عضو فراکسیون اقلیت مجلس، در زمینه «بررسی توافق ژنو».
ـ برنامه «بسیج دانشجویی» دانشگاه علّامه طباطبایی: «مناظره دانشجویی: توافقات اخیر ژنو»، در روز 16آذر.
ـ برنامه «انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه "شاهد"، پیرامون «توافقات اتمی» در روز17آذر، توسط محمداسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره «توافقات ژنو».
نکته مهمی که در این سلسله برنامه ها درنظرگرفته شده و خامنه ای و رفسنجانی و روحانی و دیگر سرکردگان رژیم در آن اشتراک نظر دارند، این است که پای دانشجویان غیربسیجی به این برنامه ها بازنشود.
کارزار «استکبارستیزی» در 16آذر امسال (93)
تیتر اصلی خبرگزاری فارس ـ 15آذر1393: «جنبش دانشجویی با استکبارستیزی پیوندی عمیق دارد. نقش پررنگ دانشجویان در مبارزه با استکبار».
ـ خبرگزاری تسنیم ـ 15اذر93: «همایش "۶۰ سال جنبش دانشجویی، شصت سال مرگ بر آمریکا" با سخنرانی [حسین] شریعتمداری و ضرغامی در روز دانشجو در دانشگاه صنعتی امیرکبیر برگزار می‌شود».
به گزارش رسا (14آذر93)، آیت‌الله سید احمد علم‌الهُدی[عضو خبرگان رهبری] ظهر امروز در خطبه های نماز جمعه این هفته مشهد مقدس در جمع زائران با اشاره به حادثه 16 آذر، نخستین جنبش ضدآمریکایی را حرکت دانشجویان در 16 آذر سال 32 دانست و اظهار کرد: موضوعی که برای ما قابل‌توجه است، این است که جنبش 16 آذر، جنبشی ضدآمریکایی بود، آمریکایی که 40 هزار مستشار خود را در نیروهای نظامی و در عرصه‌های سیاسی قرار دارد و تمام زمام مدیریت کشور را به دست گرفته بودند.
مدیران دانشگاهی باید توجه داشته باشند که زمینه دانشگاه را برای یک عده قدرت‌طلب که به اسم حمایت از جنبش دانشجویی، مزدوری خود را برای غرب ثابت کنند و یا چهره اپوزسیون ضد نظام و رهبری را در دانشگاه در سایه جنبش دانشجویی نشان دهند را فراهم نکنند».
برنامه های ویژه روز دانشجو در دانشگاههای تهران
دانشجونیوز=15اذر93: «به مناسبت 16 آذر و روز دانشجو، دانشگاههای تهران برنامه های ویژه یی را برای گرامیداشت این روز تدارک دیده اند. برخی از برنامه هایی که قرار است در روز 16 آذر در دانشگاههای تهران برگزار شود و تاکنون از سوی مسئولین برگزار کننده اعلام شده است به شرح زیر می‌باشد:
دانشگاه تهران ـ 16آذر: به همت بسیج دانشجویی برنامه یی با حضور سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، حجت الاسلام میرباقری - امیر اسماعیلی (پدافند هوایی خاتم) - غلامعلی حدادعادل.
ـ دانشگاه شهید بهشتی، 16آذر ـ بسیج دانشجویی: بزرگداشت 16 آذر با حضور کامران دانشجو.
انجمن اسلامی دانشجویان مستقل: صالحی (رئیس سازمان انرژی اتمی)- معاون وزیر بهداشت دکتر آقاجانی.
دانشگاه شریف، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل: قالیباف - مناظره یا حضور مهدی بلوکات و سعید شریعتی
دانشگاه امیرکبیر، بسیج دانشجویی: میزگرد دانشجویی و مناظره جنبش دانشجویی
حسین شریعتمداری- ضرغامی
دانشگاه علامه طباطبایی: بسیج دانشجویی، حسن عباسی
